ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸರ್ಕಾರ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೇರುವ ಪ್ರಯತ್ನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿರುವ ಸರ್ಕಾರಿ ಆದೇಶದ ವಿರುದ್ಧ, ‘ಪುನಶ್ಚೇತನ ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆ’ ಸಲ್ಲಿಸಿರುವ ಅರ್ಜಿಯ ವಿಚಾರಣೆ ಇಂದು ಧಾರವಾಡ ಹೈಕೋರ್ಟ್ನ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ನಾಗಪ್ರಸನ್ನ ಅವರ ಪೀಠದ ಮುಂದೆ ನಡೆಯಲಿದೆ.
ಸರ್ಕಾರವು ಹೊರಡಿಸಿರುವ ಆದೇಶದ ಪ್ರಕಾರ, ಯಾವುದೇ ಖಾಸಗಿ ಅಥವಾ ರಾಜಕೀಯ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಸರ್ಕಾರದ ಕಚೇರಿಗಳು, ಶಾಲೆಗಳು, ಕಾಲೇಜುಗಳು ಅಥವಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆವರಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲು ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯಬೇಕು. ಜೊತೆಗೆ, ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ನೌಕರರು ಯಾವುದೇ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವುದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ನಿಷೇಧಿಬೇಕು.
ಅರ್ಜಿದಾರ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ಪುನಶ್ಚೇತನ ಸೇವಾ ಸಂಸ್ಥೆ ತನ್ನ ಮನವಿಯಲ್ಲಿ, ಈ ಆದೇಶವು ಸಂವಿಧಾನದ ಧಾರಾ 19 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭದ್ರಪಡಿಸಲಾದ ಮತ, ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಸಂಘಟನೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ವಾದಿಸಿದೆ. ಹೇಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ನಿಯಮದ ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂಸೇವಕ ಸಂಘ (ಆರ್ಎಸ್ಎಸ್) ಸೇರಿದಂತೆ ಕೆಲವು ರಾಷ್ಟ್ರಪ್ರೇಮಿ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿದೆ ಎಂಬ ಆರೋಪವೂ ಅರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಸರ್ಕಾರವು ತನ್ನ ಪರವಾಗಿ, ಈ ಆದೇಶವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತತೆ ಕಾಪಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಹೊರಡಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ, ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ತೀರ್ಪು ಸರ್ಕಾರದ ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ಸಮತೋಲನದ ಕುರಿತ ಮಹತ್ವದ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ದಾರಿ ತೋರಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಕಾನೂನು ವಲಯದಲ್ಲಿ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ.
ಇಂದು ನಡೆಯಲಿರುವ ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ನಾಗಪ್ರಸನ್ನ ಅವರು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಸ್ಪಷ್ಟನೆ ಕೋರುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಈ ಪ್ರಕರಣದ ತೀರ್ಪು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಆವರಣಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣದ ಕುರಿತು ಮಹತ್ವದ ನಿದರ್ಶನ (precedent) ನಿರ್ಮಿಸಬಹುದೆಂದು ಕಾನೂನು ತಜ್ಞರು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.
ಅರ್ಜಿದಾರ ಸಂಸ್ಥೆ ತನ್ನ ಮನವಿಯಲ್ಲಿ, ಸರ್ಕಾರ ಹೊರಡಿಸಿರುವ ಆದೇಶವು ಆರ್ಎಸ್ಎಸ್ ಸೇರಿದಂತೆ ರಾಷ್ಟ್ರಪ್ರೇಮಿ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಿ ಉಂಟುಮಾಡುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದೆ. ಸರ್ಕಾರವು ‘ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತತೆ’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಆಯ್ದ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ತಡೆಹಿಡಿಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದೆ.
ಅರ್ಜಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತೂ, ಸರ್ಕಾರದ ಈ ಆದೇಶವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಹರಣ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯದ ಸರ್ಕಾರಿ ಆವರಣಗಳು ಜನರ ತೆರಿಗೆ ಹಣದಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆಸ್ತಿಗಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ಅವುಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಪಕ್ಷಪಾತ ತೋರಬಾರದು ಎಂಬ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಥೆ ಮಂಡಿಸಿದೆ.
ಈ ಪ್ರಕರಣವು ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣದ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಕುರಿತು ಮಹತ್ವದ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಚರ್ಚೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಲಿದೆ. ಹೈಕೋರ್ಟ್ ನೀಡುವ ತೀರ್ಪು ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಆವರಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಅನುಮತಿ ನೀಡುವ ನೀತಿಗೆ ಮಾರ್ಗಸೂಚಕ ತೀರ್ಪಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
